Merak Nedir?
“Çok meraklı çok “ , “ Herşeyi soruyor, verecek cevap bulamıyorum. “sıklıklı duyduğumuz cümleler. İlk başta konuşma beceresi kazanmamış bebek dokunarak, ağzına sokarak merak ettiği nesneleri tanımaya çalışır. Zamanla yürür dokunur, kırar, koklar. Hareketlerinin hepsi anlamsız gözükse de çocuk elindeki nesneyi tanımaya çalışıyordur. İçindeki merak duygusu onu hayatı tanımaya iter. Peki nedir merak ve faydaları nelerdir?
Çevredeki objelere, insanlara ve yaşanan olaylara yönelik ilgili ve araştırma yapmaya karşı içten dürtülenen ve olumlu duygular hisseden, sonucunda bunlardan zevk alabilme ile açıklanabilen, hayatta kalmaya yarayan ve gerekli olan kavrama merak denir. Her birey için öğrenmeyi ve hayatın devamlılığını kaliteli olarak sürdürebilmek için gereklidir. Devamlılığı için merakın güdülenmesi gerekir. İşte bu noktada özellikle hayatının ilk yıllarında merak duygusu tüm hücreleri sarmış minicik bebeğin merakını engellemek öğrenmeyi engellemek demektir.
Merak etmek, çocuğun dış dünyayla olan ilişkisiyle ilgili bize bilgi verir. Öğrenmek isteyen çocuk meraklı olur ve engellenirse agresifleşmeye başlar. Büyüdükçe daha fazla insan, eşya, ortam tanıyan ve deneyim kazanan çocuk, daha fazla bilme ihtiyacı içerisine girer. Çevresindeki hayvanların hareketleri, yemek yeme biçimleri, anne babasının neler yaptığı, neden aynı yerde yattıkları, neden babasının işe gittiği, neden banyo yapması gerektiği ve neden tırnaklarının kesilmesi gerektiği gibi bir sürü konuda merakları vardır, Artan sorular, 2 yaş civarında, kendi dışındaki dünyayı anlamak isteyen çocuğun, psikolojik olarak gelişiminin belirtecidir. Anne babanın da, yaratıcılıkla bu sorulara cevap verip, çocuğun zihinsel ve psikolojik gelişimine katkı sağlaması çok önemlidir. İşte bu noktada ebeveyn olduktan sonra IQ nun arttığı tezi doğrulanabilmektedir.
Soru sormanın dışında, çocuklar araştırarak, gözlemleyerek ya da davranışlarıyla ifade ederek de merak duygusunu yansıtırlar. Ayrıca, çocuklar anne, baba ve kendilerine dair geçmiş hikâyeleri de dinlemeyi severler. Merak ettikleri konuluar arasında gelir nasıl doğdu, o doğmadan önce neredeydi, nasıl bir bebekti, anne babası nasıl evlendi, hamileyken annesi nasıldı, annesinin karnının içinde nasıl duruyordu?.. Söylemeseler de, anne babalarının duyguları, onu ne kadar sevdikleri, kızıp kızmadıkları gibi açıklamaları duymak isterler. Ve yaptığınız bu açıklamalar, çünkü diye başlayan cümleler çocuğun analitik düşünmesini ve hayatı böyle sorgulamasını sağlar.Duygular ya da davranışlar üzerine yapılan açıklamalar çocuğun bilme ihtiyacını karşılar ve bildikçe anne ve babadan emin olup endişeleri azalır.
MERAKLI OLMANIN FAYDALARI
Merak duygusunun doyurulması hayatla ilişkiyi güçlendirir, olumlu duygularımızı ve hayata dair isteğimizi artırır. Merak ederek öğrendikleriyle, çocuk, sosyal anlamda kendi başına sorun çözme becerisielde etmiş olur. Alışkanlıklarını edinirken farklı yollar deneme ve pratik sağlama olanağı kazanır. Eğitim ve öğretim hayatında daha kolay güdülenebilir. Kendi başına iş halletme becerisi gelişerek, kişiliğine olumlu kazanımlar sağlar. Sürekli yapma, etme, kırarsın gibi cümleler ile engellenen çocuk doğuştan gelmediği bilinen dikkat dağınıklığı rahatsızlığına yakalanır. İçindeki merak duygusu öldürülen çocuğunu içindeki heyecan alınır. Tabiki her merak ettiği alsın zararlı olan şeyleri kontrolsüz bir şekilde kullansın demek değildir merak duygusunu öldürmemek. Yapılan hareketlerin basitçe açıklanması ve gerçekten hayır denmesi gereken durumlarda denmesidir. Ev dağılacak diye değil, tehlikeli olacak diye hayır denmelidir.
Çocuğunuzun merakını doğru yola kanalize etmek bu dürtüyü doğru kullanmanızı sağlayabilir. Bırakın çocukları, evi dağıtsın, kırsın, döksün ancak eşyalara ve size nüfus ederek hayatı tanısın.